Reis mee naar Istanboel en Gallipoli

Als in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, is het Osmaanse Rijk of Turkije in eerste instantie nog neutraal. Maar daar komt verandering in als op 29 oktober twee onder Turkse vlag varende Duitse marineschepen Russische havens aanvallen. Onder druk van de Jong-Turken sluit het Osmaanse Rijk zich aan bij Duitsland en het Habsburgse Rijk. Op 25 april 1915 landen Britse, Franse, Australische en Nieuw-Zeelandse troepen op het strategisch gelegen Turkse schiereiland Gallipoli. Hun doel is de verovering van Istanboel en het veiligstellen van de vaarroute tussen de Zwarte Zee en de Egeïsche Zee. Deze zevendaagse all-inclusive reis van Historizon staat grotendeels in het teken van de strijd om Gallipoli vanuit het Turkse perspectief. Datum: 29 september t/m 5 oktober 2025.

[Nader te bepalen tijdstip]: inleidende lezing door Edwin Ruis MA over de Turkse deelname aan de Eerste Wereldoorlog. Vragen die aan de orde zullen komen: wie waren de Jong-Turken, waarom kozen ze voor Duitsland en in welke bredere militaire context vond de strijd om Gallipoli plaats?

Dag 1: reisdag Amsterdam – Istanboel
Deze dag vliegen we in circa drie uur van Schiphol naar Istanboel. Je maakt kennis met je medereizigers en de reisbegeleiding. In Istanboel worden we opgehaald en naar ons hotel gebracht om een beetje bij te komen.

Dag 2: themawandeling Istanboel en militair museum
Na de wapenstilstand van Moudros op 30 oktober 1918 en de wapenstilstand van 11 november, werd Istanboel van 12 november 1918 tot 4 oktober 1923 door de geallieerden bezet. De stad werd onderverdeeld in een Franse, Britse, Griekse en Italiaanse zone. Vandaag maken we met een lokale gids een themawandeling rond deze vrij onbekende geschiedenis. Verder bezoeken we het nationaal militair museum, waar ook aandacht is voor WO1 en Atatürk, de grondlegger van de Republiek Turkije, die zich als kolonel in de strijd om Gallipoli onderscheidde. Ook geeft de oudste militaire band ter wereld, de Mehterân, een concert.

Dag 3: Gallipoli
We vertrekken vroeg en reizen naar het Çanakkale Gallipoli Epic Promotion Center.  De thema’s van vandaag zijn de slag om Chunuk Bair, een heuveltop waar ANZAC en de Turken in augustus 1915 om streden. Het Lone Pine Monument is een van de vijf monumenten op het schiereiland. Dat grote kerkhof maakt duidelijk hoe bloedig de slag om Gallipoli was voor beide kanten. De landingsplek van ANZAC, Anzac Cove, heet bij de Turken Arıburnu. Na de bezoeken rijden we naar Eceabat, nemen we een veerboot over de Dardanellen naar het Aziatische deel van Çanakkale, waar ons hotel is.

Dag 4: Gallipoli
Na het ontbijt steken we de Dardanellen weer over naar het slagveld. Van Eceabat rijden we naar de Kilitbahir Kalesi. Deze burcht werd in 1462 gebouwd op het smalste punt van de Dardanellen. Samen met het Kilitbahir plateau speelde de burcht een belangrijke rol in de Turkse verdediging. Verder bezoeken we het Turkse herdenkingsmonument. Daarna gaan we naar Achi Baba, de belangrijkste verdedigingslinie van de Turken en het Alçıtepe 1915 Siper and Hilal-I Ahmer Ziekenhuis. In het ziekenhuis leren we over de omstandigheden tijdens de oorlog en zullen we een aantal originele loopgraven bezoeken.

We bezoeken het hoogste punt van het slagveld en het grootste monument, met reliëfs die verschillende fases van de oorlog tonen. Na de lunch gaan we naar Zığındere Savaşı, waar de slag om ‘Guly Ravine’ plaatsvond en we route volgen van de Britse 8th batallion Scottish Rifles (Cameronians). Na de wandeling rijden we naar de baai van Suvla, waar we de Lala Baba-begraafplaats en de Kleine en Grote Kemikli-baai zien, dichtbij het Zoutmeer. Na deze drukke dag keren we terug naar ons hotel aan de overkant van de zeestraat.

Dag 5: Gallipoli, Troye, terug naar Istanboel
Na het ontbijt rijden we naar de nabijgelegen legendarische stad Troje, de stad van Helena, Paris, koning Priamos en Hector. Voordat we deze beroemde en belangrijke plek bezoeken, is er gelegenheid om een foto te maken van het beroemde houten paard. We zien een van de oudste gebouwen van zongedroogde bakstenen van het land, en daarnaast het heiligdom, het odeon en meer. Daarna vertrekken we naar het Troje Museum. De collectie komt uit Troje en omliggende steden. In het museum zien we terracotta beelden, beschilderde sarcofagen en indrukwekkend aardewerk uit verschillende periodes van de regio. Na het bezoek keren we terug naar Istanbul.

Dag 6: Istanboel
Vandaag geen Eerste Wereldoorlog meer, maar alle aandacht voor de hoogtepunten van de historische stad Istanboel:

Hagia Sophia, gebouwd in 537 na Chr. door keizer Justinianus en een symbool van het Byzantijnse Rijk. Als voorbeeld van de vroege Byzantijnse architectuur was het de inspiratie voor veel Ottomaanse moskeeën. Hagia Sophia heeft gediend als Grieks-Orthodoxe kerk, rooms-katholieke kerk en moskee gedurende 14 eeuwen. Het bleef het grootste kerkgebouw ter wereld tot 1000 jaar later de kathedraal van Sevilla werd gebouwd. We gaan ook naar de tweede verdieping om het keizerinnenbalkon te zien en het indrukwekkende interieur van bovenaf te bewonderen.

Topkapi Paleis: was de residentie en het regeringscentrum van Osmaanse sultans. Gebouwd door sultan Mehmet de Veroveraar in 1478, bood het onderdak aan 25 sultans in 400 jaar. Met zijn functionele eenvoud en gedetailleerde betegeling is het een voorbeeld van Osmaanse klassieke architectuur. We bezoeken de keukens, de raadszaal, de paviljoens van de sultan en de schatkamer.

Grote Bazaar: waar de magie gebeurt. Een van de oudste en drukste markten van Istanboel, misschien wel van de wereld. De Grote Bazaar herbergt meer dan 4500 winkels onder één dak met onder andere glaswerk, textiel, tegels, leer en tapijten. Na dit kleurrijke bezoek keren we terug naar het hotel.

Dag 7: reisdag Istanboel – Amsterdam
Na het ontbijt vertrekken we, afhankelijk van onze vluchttijd, naar de luchthaven.

Algemene informatie
De reis is geschikt voor mensen die geïnteresseerd zijn in de Eerste Wereldoorlog, militaire geschiedenis en Turkije. Specifieke voorkennis is niet nodig. Een goede wandelconditie is mooi meegenomen met oog op de stadswandeling en de wandelingen over de slagvelden.